Acht jaar na de oprichting kreeg het Hyperion Lyceum in Amsterdam-Noord een eigen gebouw.
Rector Elly Loman en projectleider Ralph van Gastel in gesprek met Jan Remijnse en Merel de Boer van ICSadviseurs
Binnen in het gebouw ademt alles onderwijs. De akoestiek van de grote open ruimte is bedwongen met geluiddempende wandbekleding. Dat zorgt voor een sfeer van rust. Overal zijn leerlingen in kleine groepjes bij elkaar. Traditionele klaslokalen met een docent aan het roer zijn hier een zeldzaamheid.
Merel: “Leerlingen zijn hier zelf verantwoordelijk. Ze krijgen een korte instructie en gaan dan individueel of in groepjes aan de slag. Docenten stellen hun eigen planning samen, met instructie, begeleiding en toetsen.” Een dynamische leeromgeving dus, die niet voor elke middelbare scholier geschikt zal zijn. Merel: “Maar hier kan het. Sterker nog, Amsterdam had grote behoefte aan een school als deze. Bewust bijzonder.”
Rector Elly Loman kan het beamen: “Er was geen blauwdruk. De gangen zoals we die kennen van traditionele schoolgebouwen, die hebben we hier niet. Looproutes gaan soms door andere lokalen heen. Dat leek op papier toch wel wat ingewikkeld: komt er plotsklaps een groep door jouw groep. Maar we merkten dat leerlingen hier geen probleem mee hadden. Daarom hebben de docenten zich hier ook op aangepast.”
Leerlingen dachten zelf mee over de invulling van hun nieuwe schoolgebouw.
Merel: “Wat ik mooi vond is dat leerlingen in gesprekken met de architect zeiden: vertrouw ons nou maar, op deze manier gaat het werken.”
“Wat ik mooi vond is dat leerlingen in gesprekken met de architect zeiden: vertrouw ons nou maar, op deze manier gaat het werken.”
Absolute blikvanger binnen het gebouw is natuurlijk de enorme glijbaan, midden in het atrium. Een razendsnelle verbinding van de tweede verdieping met de begane grond. Elly: “De glijbaan staat symbool voor het spelen. Leren mag leuk zijn, school mag een plek zijn waar je graag naartoe gaat. En natuurlijk maken we bewust zichtbaar dat deze school een beetje anders dan anders is. Direct vanaf het begin wordt de glijbaan veel gebruikt. Gewoon net als een trap, maar dan sneller. Als het pauze wordt gaat het zoef-zoef-zoef, achter elkaar.”
Ralph: “De glijbaan stond al in de eerste schets, en in het Programma van Eisen. Toch bleef het een gespreksonderwerp: gaan we het nu wel doen of toch niet. Uiteindelijk heeft het bestuur ’m geschonken. Zeven weken na de start van het schooljaar werd hij geplaatst. Toen hij op z’n plek stond had ik echt het gevoel: nu is het gebouw af.”
Jan: “Het was minder makkelijk dan je zou denken. Glijbanen van dit formaat vind je alleen in zwembaden, dan zijn ze van kunststof. Uiteindelijk hebben we een Nederlandse leverancier gevonden die ’m van roestvrij staal kon maken.”
Elly: “Mensen zeggen als ze binnenkomen: er gebeurt iets persoonlijks en intiems. Dat komt deels door de akoestiek. Daarnaast heeft de glijbaan de enorme openheid van het atrium een beetje doorbroken en dat maakt het persoonlijker.”
Jan: “Wat mij het meest is bijgebleven is de samenwerking in het proces. Het was een gecompliceerd traject, met veel verschillende partijen. Maar ondanks de omvang van de projectorganisatie was iedereen heel goed op elkaar ingespeeld.”
Ralph: “Je merkte bij alle partijen het gezamenlijke doel: heel mooie, bijzondere onderwijshuisvesting te realiseren. Echt bijzonder. Iedereen is heel trots op het resultaat.”
Dankzij een aantal duurzame toepassingen kon de EPC-waarde van het gebouw laag worden gehouden, vertelt Ralph: “Het pand heeft een groendak, is aangesloten op de wijk-WKO en er is overal led-verlichting gebruikt. Zonnepanelen op het dak waren hier geen optie, gezien de hoogbouw die ons over een paar jaar permanent in de schaduw zet.”
Van het interieur komt het gesprek op het exterieur. Een zichtbaar trotse Elly: “Het gebouw is genomineerd voor de Amsterdamse Architectuurprijs 2019. Een enorm compliment naar opdrachtgevers en de architect, dat we als schoolgebouw zijn genomineerd. En terecht vind ik, als je hier rondloopt merk je in alles dat het een bijzonder gebouw is.”
“Het gebouw is genomineerd voor de Amsterdamse Architectuurprijs 2019. Een enorm compliment naar opdrachtgevers en de architect, dat we als schoolgebouw zijn genomineerd.”
Merel: “Het gebouw is ook duurzaam in de zin van flexibiliteit, het biedt ruimte voor veranderingen. Stel dat we over een aantal jaar zouden zeggen: we moeten terug naar een indeling met traditionele lokalen, dan kan dat.” Jan: “De constructie is zo ontworpen dat de binnenruimte volledig heringedeeld kan worden.”
Jan: “In het programma van eisen waren al verschillende buitenruimtes opgenomen. De architect heeft het zo uitgedacht dat er nog meer buitenruimte kon worden gecreëerd. Op alle verdiepingen zijn buitenruimtes, verbonden met trappen. Echt heel sterk.”
Merel: “Het is een gebouw met lef. En de plek is uniek. Ook als straks de bebouwing rondom er staat, het blijft een prachtige plek aan het water en aan het park.”
Ralph: “Het is een speels en uitdagend gebouw. Precies zoals dat past bij de visie van ontdekken, die hier wordt toegepast.”
Jan Remijnse
jan.remijnse@icsadviseurs.nl +31 6 22 56 99 13
