Standaardisatie en andere strategieën

Vervanging, renovatie

Wellicht herkent u zich hierin: een relatief groot aantal schoolgebouwen is aan vervanging of renovatie toe en vanuit de klimaat problematiek vragen veel gebouwen om verduurzaming. Daarin staat de ontwikkeling van scholenbouw niet alleen: ook in de zorg, de woningbouw, de opvang van nieuwkomers en in andere sectoren zijn de vragen groot. De opgave in Nederland is groter dan ooit, gelijktijdig is de capaciteit in de bouw afgenomen. Waar de behoefte aan versnelling van het realiseren toeneemt, lopen processen vast door schaarste in materialen en arbeidskrachten of procedures. Waar de kosten van bouwmaterialen en arbeid hard zijn gestegen, zijn de beschikbare middelen nauwelijks toegenomen en wordt financiering lastiger door rentestijgingen. Waar opdrachtgevers nu al worstelen om vastgoed duurzamer te maken, neemt de regelgeving hieromtrent stevig toe. Hierdoor is een kloof ontstaan tussen de vraag en het aanbod, een kloof die steeds groter dreigt te worden.

Om dit probleem te overbruggen zijn nieuwe wegen nodig om projecten te realiseren. Het vraagt om omdenken in de processen om tot projecten te komen. Nieuwe manieren om slim en efficiënt projecten te realiseren.

Standaardisatie als oplossing?

Eén van die strategieën is standaardisatie. Hierbij wordt doorgaans vooral gedoeld op het bundelen van een aantal projecten en binnen deze projecten een standaard te maken waardoor bouwfouten worden verkleind, efficiency kan worden gevonden in ontwerp- en realisatie en ook bijvoorbeeld winsten behaald kunnen worden bij de exploitatie. De standaardisatie gaat gepaard met veel flexibiliteit om de toekomstige bewoners veel vrijheid te geven het pand op maat te maken. Dit met als doel dat het pand functioneel en qua beleving aansluit op de visie en het primaire proces van de school die er zijn intrek neemt.

Er zijn verschillende strategieën mogelijk om de kloof tussen de grote bouwopgave en krapte in bouwcapaciteit en middelen te overbruggen. –

Hidde Benedictus, partner ICSadviseurs

Voordelen standaardisatie

Daar waar veel nieuwe scholen gerealiseerd worden, kan standaardisatie een hele goede vorm zijn. Wij zien het als een kans om zaken slimmer te organiseren en als één van de strategieën om de groeiende kloof tussen de grote bouwopgave en beperkte capaciteit en middelen te dichten. Uit ervaringen in het buitenland blijkt dat standaardisatie in de praktijk weinig effect op de kostprijs heeft (daarvoor blijft de schaal waarop standaardisatie plaats vindt te klein). We zien dat de voordelen van standaardisatie vooral zitten in de procedures, het slim plannen van meerdere opgaven, de leercurve van oplossingen en ambitieniveaus en in de exploitatiefase. We zien de mogelijkheden van standaardisatie als kans om nog meer het gesprek aan te gaan met opdrachtgevers en gebruikers van onderwijsgebouwen. Om nog meer te denken vanuit de toekomstige gebruikers en te streven naar de meest duurzame en flexibele gebouwen die op dit moment te realiseren zijn. En om nog efficiënter om te gaan met de steeds schaarser wordende middelen.

Andere strategieën

Er zijn ook andere strategieën. De huidige markt en inzichten maken dat we ook zorgvuldiger moeten om gaan met het vastgoed dat er al is. Alle pijlen richten op nieuwbouw en vervanging is al lang niet meer vanzelfsprekend. Renovatie van bestaande schoolgebouwen en hergebruik en herbestemmen van bestaand vastgoed zijn inmiddels een niet meer weg te denken optie bij onderwijshuisvesting. Steeds vaker zullen we kiezen voor hergebruik van gebouwen in plaats van voor nieuwbouw. Standaardisatie leent zich niet goed voor renovatie en hergebruik omdat je in die opgaven te maken hebt met lokale en individuele omstandigheden. In deze opgaven is het vooral nodig goed naar de individuele opgave te kijken, de kansen die het bestaande pand en de locatie biedt en daar zo slim en efficiënt mogelijk mee op te gaan. Inmiddels hebben we veel ervaring opgedaan en zijn we in staat gunstige businesscases op te bouwen en projecten versneld vlot te trekken.

Circulariteit als norm

Overigens is onze overtuiging dat dit ook geldt voor nieuwbouw. Vanuit de toenemende schaarste aan materialen èn de ambitie van Nederland om koploper te zijn op het vlak van circulariteit, geldt ook bij nieuwbouw dat het zaak is te kijken naar welke materialen en objecten van bestaande gebouwen ‘geoogst’ kunnen worden om zo toe te werken naar steeds meer circulaire bouw. Hier zijn prachtige voorbeelden van, zoals de circulaire renovatie van het Alfa College, de circulaire nieuwbouw van Firda in Leeuwarden of de circulaire sloop en vernieuwbouw van het Huis van Roosendaal. Materialen die voorhanden zijn, passen niet altijd in de stramienen en maatvoering die in standaarden worden gevraagd, maar kunnen uit andere oogpunten een hele goede keuze zijn. Ook bij nieuwbouw vinden we dat daar oog voor moet zijn.

Individuele afweging

Er zijn verschillende strategieën mogelijk om de kloof tussen de grote bouwopgave en krapte in bouwcapaciteit en middelen te overbruggen. Niet elk project leent zich dus voor standaardisatie. In onze ogen vraagt elke opgave, of dit nu op portefeuilleniveau of op objectniveau is, een individuele afweging. Graag verkennen we met u welke strategie het best bij u en uw opgave past.

Wat doen wij voor u?

Wat u in ieder geval van ons mag verwachten is dat we oog hebben voor slim aanbesteden en plannen van de opgave. We werken daarbij met beproefde technieken, we hebben extra oog voor losmaakbaarheid en circulariteit en zullen op een goede manier de capaciteit in de markt organiseren. Uiteindelijk is onze ambitie dat dit leidt tot fijne, inspirerende en toekomstbestendige onderwijsgebouwen die relatief eenvoudig aanpasbaar zijn tegen lage kosten.