Het Streek Lyceum in Ede
Artikel uit Schooldomein©
Het Streek Lyceum in Ede wilde een nieuw toekomstbestendig en adaptief gebouw dat in kan inspelen op toekomstige ontwikkelingen in het onderwijs. Tijdens het ontwerpproces werd nauw samengewerkt met zowel de leerlingen als de medewerkers van de school. Het ontwerp is dan ook gebaseerd op hun wens om van Het Streek een nóg hechtere gemeenschap te maken.
Fijne en toegankelijke plek
Schooldomein sprak met voorzitter CvB Wilfred Nep, de projectmanagers Anjo Schaafsma en Edwin Knol van ICSadviseurs, de architecten Koen Klijn van Ector Hoogstad en Janne van Berlo van Atelier van Berlo en technisch directeur Gert van Driesten van Kreeft Bouw. Wilfred opent: “Ons vorige gebouw kwam uit 1975; er was betonrot geconstateerd en het binnenklimaat voldeed niet meer aan de eisen van deze tijd. Het was geen goede plek meer voor onze 1.480 leerlingen die hier de mavo, havo, vwo of gymnasium volgen.” “In overleg met de gemeente werd besloten om nieuw te bouwen”, vertelt Edwin. “We hebben voor de opdrachtgever verschillende locaties onderzocht, maar uiteindelijk bleek dat nieuwbouw op de huidige locatie aan de Bovenbuurtweg toch het beste was, pal naast de bestaande school. Het terrein was al eigendom van Het Streek en ligt op een centrale plek binnen de onderwijscampus in Ede. Al het onderwijs is in de nabijheid geconcentreerd.”
Heldere ambities
Het aansprekende ontwerp is van Ector Hoogstad Architecten, waarbij Koen Klijn nauw samenwerkte met Janne van Berlo. Koen legt uit: “Dat was een bewuste keuze; een jong bureau heeft het lastig binnen deze tendercultuur en wij wilden graag geprikkeld worden met nieuwe ideeën en inzichten. Het resultaat is natuurlijk afhankelijk van het proces dat je voert. Dat liep hier heel goed, omdat de ambities helder waren. In de eerste ronde van het selectieproces ging de school van veel naar vijf architecten, die vervolgens een presentatie mochten geven. Wij hebben het accent op de bedrijfsvoering gelegd, omdat het onderwijs tijdens de bouw door moest gaan. Dat betekent dat je gefaseerd moet bouwen. Vervolgens mochten de drie bureaus een schetsontwerp maken, waarbij we in de laatste dialoogsessie goede feedback konden ophalen. Dat hebben we in een ontwerp verwerkt en zo is het eigenlijk ook in hoofdlijn uitgevoerd. Alle principes zaten er al in.” “Koen was de enige die gelijk helder maakte dat sky niet de limit was”, legt Wilfred uit. “Daarnaast begrepen Koen en Janne wat we wilden; belangrijke uitgangspunten in het programma van eisen dat ICSadviseurs met het team van Het Streek heeft opgesteld waren een centrale aula als ontmoetingsplek en een duurzaam en efficiënt gebouw.” Janne vult aan: “Een uitgesproken wens was om niet in een grote ruimte binnen te komen. Je komt binnen via een verlaagde entree, waar ook de balie ligt. Daarnaast ligt de grote centrale aula. De school wilde ook niet dat de verkeersroute door de aula liep, dus hebben we niet gekozen voor een grote tribunetrap, maar meer decentrale, maar wel mooie prominente trappartijen, waarbij één in hout is uitgevoerd.” Koen knikt: “Een terugkerend thema was om ruimte te maken waar je ontmoeting stimuleert. Dat doe je op plekken waar dat het meeste effect heeft, want je hebt wel te maken met een financieel en ruimtelijk kader. Zo hebben we de entree onder een patio gelegd, die tegelijk ook overstek is. In feite hebben we een rondgang door de school gemaakt, waardoor het in de lokalen erg rustig blijft.”
“We hebben hier een bakstenen gebouw gemaakt dat je deels weer uit elkaar kunt halen. We hebben letterlijk ons steentje bij gedragen.”
De wereld van Streek
Op de begane grond zijn de entree, een multifunctionele aula, een sporthal en diverse ruimtes ingericht, terwijl de eerste verdieping ruimte biedt aan een grote vide. Hier omheen liggen de lokalen en leerpleinen voor de verschillende deelscholen. De aula is het sociale en ruimtelijke hart en wordt ook gebruikt worden als theater, voor schoolfeesten en kerkdiensten. De grote glazen façade biedt zicht op de groen ingerichte buitenruimte, en nodigt ouders, buren en zakelijke partners uit om binnen te komen en onderdeel van de gemeenschap te worden. De ruime sportfaciliteiten, zowel binnen als buiten, stimuleren een gezonde levensstijl en dragen bij aan het gemeenschapsgevoel. Het gebouw heeft reliëfrijke gevels van metselwerk en hout, die het gebouw een herkenbaar uiterlijk geven. Het Technasium, dat als transparant bouwdeel met veel glas vooruit steekt en in het oog springt door de toepassing van champagnekleurig geanodiseerd aluminium. Het Technasium rust op één van de groene heuvels die karakteristiek zijn voor het ontwerp van landschap om het gebouw. De poort die op deze manier gecreëerd is, vormt de toegang tot de ‘wereld van Het Streek’. Koen: “We kwamen we op het idee om het Technasium op te tillen en op een heuvel te leggen om daarmee ook de verbinding met het Veluwse landschap te leggen. Op basis van de wensen uit de buurt is een deel van het gebouw in twee lagen uitgevoerd en een deel in vier lagen, zodat het uitzicht vanuit de woningen niet belemmerd werd. Als gebaar naar de buurt mochten omwonenden hun ‘eigen’ nieuwe boom uitzoeken.”
Lage milieu-impact
“Bijzonder was dat de selectieprocedure in coronatijd via teams verliep”, vertelt Edwin. “Dat ging eigenlijk heel goed en is zeker een leermoment voor huidige selecties. Je kunt kiezen voor een hybride vorm. We hebben in dat hele traject de gemeente steeds meegenomen, die goed heeft meegedacht. Het betreft hier een traditionele uitwerking tot bestek, waarbij we in een lastige markt toch een goede aannemer wisten te selecteren.” Gert knikt: “Wij komen uit Ede en wilden als regionale bouwer natuurlijk graag mee doen. Het was een pittig traject met verschillende tussentijdse prijsstijgingen, maar als je kijkt wat er staat mogen we trots zijn. Daarnaast hebben we flink geoefend met duurzaam bouwen, bijvoorbeeld door een droogstapelsysteem over vier verdiepingen toe te passen. Omdat de gevels zonder mortel of lijm worden opgetrokken, kunnen de stenen in de toekomst weer eenvoudig afgestapeld en elders hergebruikt worden. Dankzij het gebruik van boutverbindingen is ook de staalconstructie in basis demontabel. We zitten in een materialentransitie die we door moeten, dus willen we materialen met een lage milieulast toepassen. We hebben letterlijk ons steentje bij gedragen.” Koen verder: “Door de compacte vorm en de slim geoptimaliseerde gevel vraagt het gasloze gebouw weinig energie. Waar mogelijk zijn materialen met een lage milieu-impact gebruikt. Zo heeft het technasium aan de buitenzijde kozijnen in geanodiseerd aluminium. Bovendien heeft de betonvloerenleverancier 10% gerecyclede content toegepast in zijn productie. Het resultaat zijn duurzame en reliëfrijke gevels, die het gebouw een herkenbare uitstraling geven.” Van buiten ziet het er super strak uit”, concludeert Janne. “In de detaillering zie je de schroeven in de bakstenen zitten. Dat is mooi; je mag deze techniek ook ervaren. Daarnaast laat losmaakbaar en circulair bouwen ook zien dat je de materialen waardeert en wilt hergebruiken. Hergebruikte materialen voegen weer een verhaal toe aan de geschiedenis van een gebouw. Hier hebben we van sloopafval een insectenhotel gemaakt dat als een lint om het gebouw heen loopt. Misschien wel het grootste van Europa.”
Tekst: Sibo Arbeek,
Foto’s: Schooldomein
(zie ook www.schooldomein.nl)